Help, ik heb een familiebank…
Geplaatst op: 16-12-2022, 12:11:54
De belastingheffing in box 3 gaat per 1 januari 2023 op de schop. Dat heeft ook gevolgen voor de populaire familiebank. Wij laten u zien wat er verandert en wat u kunt doen.
Over vermogen, met uitzondering van spaargeld, moet per 1 januari 2023 fors meer forfaitair rendement worden aangegeven in box 3. De te betalen belasting kan daardoor aanzienlijk hoger uitpakken. Dat geldt ook voor leningen die (groot)ouders aan hun (klein)kinderen hebben verstrekt voor de aankoop van een woning, de populaire familiebank.
Voordelen familiebank
Trouwe lezers van FiscAlert kennen de gedachte en de voordelen van de ‘familiebank’. Kinderen, neven, nichten of andere familieleden — maar ook vrienden of collega’s — kunt u helpen met de financiering, het onderhoud of de verbouwing van hun woning door voor bank te spelen. Voor u als geldschieter levert uw spaargeld door het oprichten van een familiebank flink meer op dan bij de bank. Het geld dat de bank normaal gesproken aan de geldlener verdient, verdwijnt nu in uw zak! En als de lening voldoet aan de fiscale voorwaarden betaalt de fiscus zelfs mee: de door u ontvangen rente is onbelast, terwijl de lener de rente kan aftrekken. Natuurlijk betaalt u over het uitgeleende bedrag wel vermogensrendementsheffing in box 3, maar die moest u toch al betalen en was altijd gelijk aan de heffing over uw spaargeld.
Familiebank vanaf 2023
Met ingang van 1 januari 2023 gaat de belastingheffing in box 3 op de schop. Voor al uw box 3-bezit dat niet in de categorie spaargeld valt, geldt in 2023 een belast forfaitair rendement van 6,17%. Heeft u een vordering in het kader van de familiebanklening voor een eigen woning? Ook daarover moet u volgend jaar dus 6,17% forfaitair rendement aangeven. De geldlener kan de door hem betaalde rente weliswaar gewoon blijven aftrekken, maar per saldo wordt de familiebanklening minder aantrekkelijk.
Voorbeeld
Laten we aan hand van een voorbeeld van een familiebanklening aan uw kind van € 100.000 eens berekenen hoe hoog de belastingheffing in box 3 is. Onder de oude berekening maakte het voor de hoogte van de heffing niet uit of het om spaargeld of om ander vermogen ging. Het aan te geven forfaitaire rendement was of 1,82% of 4,37% of 5,53%, afhankelijk van de omvang van het vermogen. Daarover werd 31% belasting geven (percentages 2022). Over de familiebanklening betaalde u dus (forfait x tarief x € 100.000 =) € 563 tot € 1.715 belasting in box 3.
In 2023 moet u een forfaitair rendement van 6,17% aangeven over de familiebanklening. Het belastingtarief gaat naar 32%. Dat kost u (forfait x tarief x € 100.000 =) € 1.974 belasting in box 3. Zou het geld gewoon op een spaarrekening staan, dan betaalt u bijna geen belasting door de lage rentestand. Hoeveel precies weten we nog niet. Dat wordt achteraf bepaald, dus dat weten we pas eind 2023.
U gaat dus méér belasting betalen dan nu. Toch kan de familiebank nog steeds aantrekkelijk zijn. U ontvangt meer rente op uw geld dan van de bank en het belastingvoordeel voor de geldlener (doorgaans 43%, namelijk circa 37% inkomstenbelasting plus extra algemene heffingskorting) is vaak hoger dan de belasting die geldgever in box 3 betaalt, mits een hoge rente is overeengekomen.
Bij 6% rente (dat is het percentage wat wij in de praktijk vaak hebben geadviseerd) en 43% belastingvoordeel van de renteaftrek ziet het fiscale plaatje er als volgt uit:
|
Lenen via familiebank |
|
|
Uw kind |
|
|
betaalde rente |
- 6.000 |
|
belastingteruggaaf |
+ 2.580 |
|
Uzelf |
|
|
ontvangen rente |
+ 6.000 |
|
belasting box 3 |
-1.974 |
|
FISCAAL VOORDEEL |
+ 606 |
Als voor de familiebanklening een lage rente (lager dan 4,6%) is overeengekomen pakt de familiebank fiscaal niet voordelig uit.
Familiebank met lage rente
Wat te doen als u een familiebank heeft met een lage rente? Laten we aan hand van een voorbeeld eerst eens berekenen hoe hoog de belastingheffing in box 3 dan is.
Voorbeeld
Stel u heeft € 100.000 uitgeleend aan een van uw kinderen tegen een rente van 2%. Aan dit vermogensbestanddeel wordt in 2023 een rendement toegerekend van 6,17%. Dat is meer dan driemaal (ja, u leest het goed) het werkelijke rendement. En dan hebben we het nog niet over het inflatieverlies. Afgezien van de box 3-vrijstelling van € 57.000 aan vermogen per persoon betaalt u in 2023 (32% x 6,17% x € 100.000 =) € 1.974 aan belasting in box 3 terwijl u € 2.000 ontvangt! Dat is natuurlijk eigenlijk van de gekke en daarom is het zaak om nog dit jaar actie te ondernemen als u een familiebank heeft met een lage rente.
Wat kunt u doen?
Als u een familiebanklening heeft met een lage rente heeft u de volgende mogelijkheden.
- Check de leenovereenkomst en verhoog indien mogelijk de rente
Bij het einde van de rentevastperiode of als deze al afgelopen is, kunnen nieuwe renteafspraken gemaakt worden. Als de afgesproken rentevastperiode binnenkort afloopt of als deze al afgelopen is, kunt u (gezien de huidige rentestand) een hogere rente van 6-6,5% overeenkomen. Leg dit vast met de ‘Modelovereenkomst Eigenwoninglening’ van FiscAlert. Bij een rente van 6-6,5% is de familiebank fiscaal nog steeds voordelig. En u kunt uw kind ‘compenseren’ voor deze hogere rente door jaarlijks een bedrag te schenken (voor de feestdagen of als verjaardagscadeau) met gebruikmaking van de jaarlijkse schenkingsvrijstelling.
U vindt een ‘Modelovereenkomst Eigenwoninglening’ op www.fiscalert.nl ➤ downloads. Zie ook ons ‘Stappenplan familiebank’ op www.fiscalert.nl ➤ downloads.
- Uw kind kan de familiebank aflossen of oversluiten
In de modelovereenkomst van FiscAlert is standaard opgenomen dat de familiebank boetevrij mag worden afgelost. Uw kind moet daar dan natuurlijk wel de middelen voor hebben of die elders kunnen lenen, bijvoorbeeld bij de bank. In de praktijk is dit niet voor iedereen haalbaar. - Overweeg familiebank (deels) kwijt te schelden
In 2022 kunt u voor het laatst nog gebruikmaken van de zogenoemde ‘jubelton’, de schenkingsvrijstelling voor de eigen woning van € 106.671. Een schenking van de jubelton is alléén belastingvrij als aan de voorwaarden is voldaan. Zo moet de ontvanger (of diens partner) tussen de 18 en 40 jaar oud zijn en moet het geld gebruikt worden voor de eigen woning hoofdverblijf. Aflossen van de hypotheek of de familiebank die gebruikt is voor de financiering van het eigen huis hoofdverblijf valt hier ook onder. Overweeg daarom, zeker als er een lage rente is afgesproken, de familiebanklening aan zoon of dochter dit jaar nog (deels) kwijt te schelden met gebruikmaking van de jubelton. Er hoeven geen geldstromen plaats te vinden.
Leg de kwijtschelding schriftelijk vast met onze ‘Schenkingsakte hoge vrijstelling’ op www.fiscalert.nl ➤ downloads. En vergeet niet om vóór 1 maart 2023 aangifte schenkbelasting te doen met een beroep op de schenkingsvrijstelling voor de eigen woning.
- Laat uw (Spaar-)BV de familiebank met een lage rente overnemen
Als u aan een (klein)kind een familiebank voor de eigen woning heeft verstrekt tegen een lage rente, kunt u overwegen deze over te dragen aan een (bestaande) BV. Een nieuwe BV oprichten zou ook kunnen, maar om dit voor het eind van dit jaar nog te realiseren is kort dag. Heeft u al een (Spaar-)BV? Dan kunt u die hiervoor gebruiken. Laat de BV uw privébeleggingen met een verwacht rendement lager dan 5% overnemen. En breng uw spaargeld naar privé. Zo creëert u de ‘omgekeerde spaar-BV’.
U leest er meer over in het artikel ‘Op met beleggingen naar de BV’ (FiscAlert november 2022, jrg 8 nr 9, p.32-33, online op www.fiscalert.nl ➤ fiscaal).
Een alternatief kan zijn dat de BV de lening niet overneemt, maar een nieuwe lening verstrekt. In de modelovereenkomst van FiscAlert is opgenomen dat boetervrij mag worden afgelost. Uw BV moet dan een nieuw percentage voor de hypotheekrente overeenkomen dat zakelijk is. Deze rente is belast in de BV, maar als er sprake is van een Spaar-BV dan zijn er door de negatieve rente en kosten vaak nog te verrekenen verliezen, waardoor de BV in het eerste jaar meestal geen vennootschapsbelasting hoeft te betalen.
Als u overweegt uw familiebank over te brengen naar uw (Spaar-)BV, raadpleeg dan een belastingadviseur voor advies op maat.
Bron: FiscAlert december 2022 | jrg 28 nr 10 | p.16-17